Waar is het Zilverfonds?

In penibele begrotingstijden zou het paarse Zilverfonds soelaas kunnen brengen, schrijft Jan Hofkens in een opiniestuk in De Standaard. Jammer dat we die buffer niet kunnen gebruiken. En hij geeft meteen ook aan waarom dat niet kan: er zit geen geld in het Zilverfonds, het paradepaardje van SP.A-kopstuk Vande Lanotte.

In 2001 creëerde de toenmalige paarse regering het Zilverfonds. De bedoeling was om de begrotingsoverschotten die geboekt zouden worden opzij te zetten als spaarpot om de oplopende kosten van de vergrijzing vanaf 2010 op te vangen. In 2007 berichtte deze krant nog dat 'de paarse regering gisteren apetrots meldde dat er al 15 miljard euro in het Zilverfonds zit' (DS 2 juni 2007). Sinds 2007 werd het Zilverfonds bij gebrek aan overschotten niet verder aangedikt. Een blik op de meest recente jaarrekening van mei 2011 leert evenwel dat het totaal van de bedragen op eindvervaldag ondertussen is opgelopen tot meer dan 22 miljard euro. Een bedrag dat de onderhandelende partijen als muziek in de oren moet klinken en hun taak aanzienlijk kan verlichten.

Waarom heeft dan nog niemand geopperd om deze spaarpot aan te spreken en zo de hachelijke begrotingstaak voor 2012 te vergemakkelijken? Nood breekt immers wet. Wanneer in het verleden met veel trompetgeschal buffers werden aangelegd voor moeilijke tijden, zal niemand er moeite mee hebben dat we in turbulente tijden dit spaarvarken openbreken.

Maar zo eenvoudig is dit niet. Het Zilverfonds blijkt niet het voorgespiegelde spaarpotje voor de oude dag te zijn, maar een lege doos. De in dit fonds gestorte middelen waren overschotten afkomstig van onder meer de dividenden van Belgacom, de verkoop van UMTS-licenties en de verkoop van overheidsparticipaties. Het Zilverfonds heeft deze inkomsten onmiddellijk belegd in langlopend Belgisch schuldpapier (schatkistbons-Zilverfonds). De gespaarde overschotten werden dus meteen opnieuw uitgegeven door ze te injecteren in de Belgische overheidsschuld, en verdwenen aldus in de bodemloze federale put. Het Zilverfonds was niet meer dan een louter boekhoudkundige schijnoperatie die paars hanteerde om zijn schuldratio naar beneden te halen en tegelijk de indruk te wekken dat de overschotten zuinig werden beheerd met het oog op de toekomst. Deze vestzak-broekzak-operatie was simpel boerenbedrog.

Beelden we ons eens in dat het geld van het Zilverfonds werkelijk gespaard zou zijn, en als buffer kon worden ingezet in de komende jaren van economische laagconjunctuur. De besparingsinspanning zou met ettelijke miljarden kunnen verminderd worden, en de economische groei gestimuleerd worden. Maar spijtig genoeg is dit geen realiteit.

Bij deze dan ook een oproep om het Zilverfonds dan maar meteen af te schaffen. Want welke zin heeft het om een afzonderlijke structuur in stand te houden die buiten het uitbrengen van een jaarverslag geen enkele activiteit, laat staan enige meerwaarde heeft. Dan kunnen we ook de werkingskosten van dit overbodige vehikel schrappen, meteen een besparing van zo'n 300.000 euro.