Een kwestie van fatsoen

De krant De Morgen had het gisteren als opener: de schaarste die ons te wachten staat, zal worden georganiseerd door een obesitasregering. Niets aan te doen, zo blijkt: kwestie van evenwicht, kwestie van interne (partij)vrede, kwestie van het volk dat champagne drinkt, letterlijk bij monde van zijn leiders. En zie toch alweer dat verschil...

In 2009 hebben CD&V, sp.a en N-VA een nieuwe Vlaamse regering gevormd: óók een besparingsregering. In twee jaar tijd moest twee miljard (maar liefst 8 procent van het totale budget) worden gevonden om het tekort weg te werken, en om nadien dingen te kunnen doen die Vlaanderen nodig heeft: in onderwijs, in innovatie, in infrastructuur - ook dat moet van Europa.

Supplementaire zelfbediening
Een sanering die mensen ook hebben gevoeld, al was het maar omdat er geen andere bezuinigingsoefeningen bestaan. En dus vond die Vlaamse regering dat ze moest laten zien dat ze ook op zichzelf kon besparen. In plaats van de toegelaten 11 ministers kwamen er 9. Met afgeslankte kabinetten: 288 in totaal (in de vorige Vlaamse regering waren er dat 500). Een zelfde kuur kwam er ook in het Vlaams parlement. En omdat N-VA'ers altijd een ietsje straffer willen zijn, leverde voorzitter Jan Peumans ook nog eens in op zijn eigen loon.

Is het nu echt totaal ondenkbaar dat ook de politici van het federale niveau dit goede Vlaamse voorbeeld volgen? Als men het goed vindt dat de budgettaire inspanning vooral van de burgers en de bedrijven komt, is het dan niet decent ook in eigen vel te snijden?

En laat dan vooral ook echte argumenten spelen. Als CD&V en Open Vld zeer verveeld zitten met een regering met 8 Franstalige ministers en 7 Vlaamse ministers, dan los je dat niet op met nog een paar extra Vlaamse staatssecretarissen, kwestie van op een gelijk aantal excellenties uit te komen. Die 8-7-verdeling is gewoon de (zelfs wat geflatteerde) weergave van de democratische werkelijkheid, versta (vanuit Vlaams standpunt) het democratisch tekort. Dat kan gênant zijn, voor al diegenen die 'Dat nooit meer!' hadden gezworen, maar kan dat een excuus zijn voor supplementaire zelfbediening? Verandert dat iets aan het feit dat 80 procent van de Franstalige volksvertegenwoordigers het kabinet steunen, en 49 procent van de Vlaamse?

Ik roep bij deze de Vlaamse onderhandelaars op de burgers en de bedrijven daadwerkelijk te tonen dat zij niet de enigen zijn die moeten besparen. Laat ze toch één keer moedig zijn, laat ze misschien toch één keer iets doen wat men in Vlaanderen verwacht, wat men in Vlaanderen heeft voorgedaan.

En er is nog. De regering Leterme telde maar liefst 22 excellenties, en dat was niet gelijk aan tweeëntwintig keer een onvergetelijke indruk. Terzijde: ik stelde één van hen ooit voor aan mijn vrouw, die zich ter plekke afvroeg waarom ze nooit had geweten dat de betrokkene al die tijd staatssecretaris was geweest. Tja, dat is het eigenlijk: veel ministers en staatssecretarissen is gewoon slecht voor het beleid. Want ook de Excellentie voor Onbenullige Zaken moet zich waarmaken. En als het over serieuze dingen gaat, betekent staatssecretarissen versnippering, en dus een regelrechte hindernis voor het beleid. Of moet ik de vijf (!) verantwoordelijken noemen voor asiel en migratie?

En terwijl de onderhandelaars bezig zijn: laat ook op het federale niveau het aantal kabinetsmedewerkers met 40 procent verminderen a.u.b. In Vlaanderen heeft dat per jaar een kleine 15 miljoen opgeleverd, geld waarmee je betere dingen kunt doen. Op het federale niveau (met in de regering Leterme 900 kabinetsmedewerkers) is dat omgerekend een dikke 20 miljoen per jaar, dat is één miljard frank - misschien moeten we weldra weer in frankskes denken...

Minder volk in de kabinetten gaat overigens om meer dan besparingen en symboliek. Het gaat om hedendaags beleid, waarbij de administratie veel meer betrokken wordt bij de voorbereiding van beleidsbeslissingen, en tegelijk ook meer verantwoordelijkheid krijgt. Dat leidt naar betere ambtenaren, en vooral naar beter beleid.

En we gaan hier niet zeveren: ook Kamer en Senaat kunnen nog een extra inspanning leveren. Geheel terzijde, maar ga maar na: Danny Pieters (N-VA) heeft in de Senaat ook bespaard op het voorzitterschap... En N-VA en PS (als het goed is, zeggen we dat ook) hebben in de Kamer elk een lid van het Bureau afgestaan. Wanneer volgen de anderen? En Jan Peumans is vooralsnog de enige parlementsvoorzitter die echt heeft ingeleverd. Les autres ? Elio Di Rupo heeft opgeroepen de handen uit de mouwen te steken; laat niets hem hier tegenhouden!

Gaan we daarmee de sanering lichter maken? Uiteraard niet. Kunnen we hiermee vermijden dat burgers en bedrijven straks minder belasting betalen? Helaas, ook dat niet. Maar het mag natuurlijk wel dat ook op het federale niveau politici solidair zijn met de rest van de samenleving. Gewoon een kwestie van fatsoen; niet meer, niet minder.