Liever geen belasting op internetgebruik

Auteursvereniging Sabam zag de omzet vorig jaar dalen met 25 miljoen euro ten opzichte van 2008. Sabam wijst in de eerste plaats naar het illegaal downloaden en wil de internetoperatoren hierin naar eigen zeggen 'responsabiliseren'. Sabam wil het zich hierbij vooral niet te moeilijk maken: "Laat elke internetgebruiker betalen!" is het motto. Ik heb daar bedenkingen bij.

Uiteraard zijn artiesten ook ondernemers, die (als zij dat wensen) een eerlijke vergoeding dienen te krijgen voor hun werk. Ongeoorloofd gebruik van hun werk moeten we dan ook bestrijden. Maar ik betwijfel of een bijkomende heffing op internetgebruik, opgelegd aan de telecomoperatoren, maar uiteindelijk betaald door de klanten, de goede weg is.

Inkomsten artiesten

De inkomsten van Sabam zijn dan wel gedaald, maar zijn die van de artiesten ook teruggelopen? De CD-verkoop is ingestort, maar de onlineverkoop en de verkoop van concerttickets zijn geëxplodeerd. Dat blijkt ook uit de jaarlijkse Nielsen-rapporten uit Groot-Brittannië. Bovendien verdient een artiest bij de verkoop van een single op pakweg iTunes bijna evenveel als bij de verkoop van een album bij de klassieke platenboer. Die onlineverkoop aanzwengelen en laagdrempeliger maken, zou de eerste prioriteit moeten zijn voor een auteursvereniging, in plaats van te blijven vasthouden aan het ‘bijna-verleden’ van de fysieke CD's.

De burger wil hier ook graag voor betalen! De verkoop piekt niet alleen, ook de vraag naar online abonnementsformules zoals Spotify in het Verenigd Koninkrijk is bijzonder groot. In de VS is het gebruik van bandbreedte door legale diensten als Netflix zelfs groter dan het BitTorrent-verkeer dat dikwijls (maar niet uitsluitend) voor ‘illegaal downloaden’ gebruikt wordt. Het aanbieden van nieuwe formules en businessmodellen, betalend of gefinancierd met reclame, kan dan ook alleen maar een stap vooruit betekenen voor artiesten. Maak de drempel om muziek te gebruiken klein, faciliteer met micro-payments, bied toegevoegde waarde (zoals online opslag en toegang via verschillende apparaten) en maak het vooral een pak gemakkelijker muziek legaal te consumeren dan de illegale toer te bewandelen en uit te zoeken hoe die werkt.

Aanpak bij de bron

Natuurlijk mogen we onze ogen niet sluiten voor schendingen van het auteursrecht. Cruciaal is de aanpak bij de bron: diegene die werken ongeoorloofd verspreidt, zeker wanneer hij eraan verdient. Er zijn snelle en efficiënte procedures nodig om zaken offline te halen (op verzoek van een onderzoeksrechter en met bescherming van hostingbedrijven tegen claims van hun klanten bij onterechte take-down), huiszoekingen te doen en de servers te controleren. Internationale samenwerking is nodig. Bij de strijd tegen kinderporno lukt dit al redelijk, waarom hier niet? Al kan het altijd beter natuurlijk.

Alvast geen goed idee is een algemene heffing op het internetgebruik. In de telecomsector is 20% van de gebruikers goed voor 80% van het verkeer. Bij de illegale downloads is dat ook zo. Waarom moet die overige 80% dan mee betalen? Net zoals het nu absurd is dat professionele fotografen een heffing moeten betalen op hun SD-kaartjes voor de thuiskopieën van anderen. Voor hen is dat niets meer dan een extra belasting, want er komt geen dienst voor in de plaats. Want ik neem aan dat muziek downloaden niet ineens gratis zal worden, of wel soms? Komt nog bij dat dit weer een forfaitair systeem is, waarvan helemaal niet duidelijk is dat het geld bij de juiste mensen terechtkomt.

Wat dan weer wel toe te juichen valt, is de belofte van toenemende transparantie. Er is een einde gemaakt aan de zelfstandige inningkantoren, zodat nu iedereen dezelfde normen en regels hanteert. De nieuwe wind en de openheid heb ik zelf ook al ondervonden in gesprekken in de Kamer. Ik ben dan ook benieuwd naar het vervolg. Alleen: blijf weg van de oude vormen en gedachten, die enkel gericht zijn op het zo gemakkelijk mogelijk compenseren van weggevallen inkomsten uit CD-verkoop, maar innoveer en breng consument en artiest dichter bij elkaar!