Lessen uit Sudan

Het valt N-VA-senator Louis Ide op dat verscheidene opiniemakers parallellen trekken tussen Sudan en België. Dat is delicaat als je het land niet kent, zegt hij in het weekblad Tertio.

Twaalf jaar geleden werkte ik als arts in Sudan. Het land was toen in burgeroorlog. Wat toen leek op de zoveelste Afrikaanse strijd tussen noord en zuid, was in realiteit veel complexer. De christelijk-animistische Dinka's van de SPLM/A vochten tegen de noordelijke islamieten. De zuidelijke christelijk-animistische Nuer van de UDSF vochten op hun beurt tegen de Dinka's, dus 'samen' met de islamieten. De Nuer opereerden ook vanuit Ethiopië en sommige Nuer vochten mee met de Dinka. Soms wisselden posities om opportunistische redenen.

Feit is dat sinds wij blanken de grenzen van de Afrikaanse landen (kolonies) hebben vastgelegd, er plotseling Ethiopische en Sudanese Nuer waren. Maar dat mocht je niet hardop zeggen, het probleem leek toen al op een gordiaanse knoop. Om het nog moeilijker te maken, stookten de Janjaweed, te paard en bewapend met lichte artillerie, ook nog eens onrust op de grens tussen noord en zuid, niet toevallig waar de olievelden zich hoofdzakelijk bevonden en waar een strategische spoorlijn lag. Het conflict was al lang geen conflict meer tussen religies en etnieën, maar ook een om olie en geld. Toen en vandaag is er trouwens een bijzonder grote Aziatische interesse in de grondstoffen van Sudan en de rest van Afrika.

Persoonlijk zie ik geen vergelijkingspunt met Vlaanderen of België, maar dat is dan buiten Bruno Valkeniers (VB) en de Leuvense econoom André Decoster gerekend. Op het eerste gezicht tegenpolen, maar in dit geval dus objectieve bondgenoten. In De Standaard van 8 januari gebruikt Decoster de 'Sudan case' om zijn wetenschappelijke gelijk te halen in de 'Belgian case'. Een van de pot gerukte vergelijking. Decoster betwist namelijk dat een staatshervorming nodig is in België. Hij gooit de splitsing van België en de staatshervorming op een hoop en veronderstelt dat dit nefast zal zijn. Net zoals een eventuele splitsing in Sudan nefast is. Hij verwijt Bart De Wever (N-VA) dat zijn vraag naar een staatshervorming niet wetenschappelijk gefundeerd is. Alsof Decoster zijn stelling wel wetenschappelijk bewijst. Hij baseert die op een opinie-artikel van Mo Ibrahim, een Britse steenrijke telecommagnaat met Sudanese wortels, een man met misschien wel economisch persoonlijk baat bij het huidige staatsbestel van Sudan. Ziedaar de 'wetenschappelijke' referentie van Decoster.

Even kort door de bocht gaat Valkeniers. Alsof een referendum of een betoging alles in een vingerknip oplost. De waarheid is als volgt: zodra Zuid-Sudan onafhankelijk is, moet het land streven naar verdere regionalisering. Persoonsgebonden materies zoals cultuur, taal, onderwijs, gezondheidszorg zullen ook daar verder gedefederaliseerd moeten worden. Dinka zijn nu eenmaal geen Nuer. Pas dan is er mijn inziens echt kans op vrede.

Er is misschien toch een vergelijking te maken tussen Sudan en België: beide zijn kunstmatig aan bevolkingsgroepen opgelegde constructies. Het zijn landen die top-down zijn gecreëerd en die dus allesbehalve bottom-up, organisch zijn gegroeid zoals andere succesvolle federaties als Duitsland en Zwitserland. Enigszins cynisch kan ik stellen dat Decoster gelijk heeft als hij stelt: er is dan ook niets dat ons verbiedt om er bewust en lucide voor te kiezen om samen te leven met een andere taalgroep waarmee we al enkele eeuwen (sic) wel en wee delen. Ik denk dan ook spontaan aan het Europese verhaal, alhoewel ik vermoed dat het dat niet is wat Decoster bedoelt. Er is mijn inziens daarom helemaal niets op te werpen tegen de bewuste en lucide keuze voor andere samenwerkingsverbanden, zeker wanneer de huidige en toekomstige realiteit daarom smeekt. Daarover gaat de staatshervorming, die we dringend moeten realiseren. Ik hoop dat het referendum in Sudan tot een vredevolle splitsing leidt waardoor beide landen er flink op vooruitgaan en waardoor dit een voorbeeld zal zijn voor andere landen in dit proces zoals Somaliland. Maar dat staat los van de discussie die wij vandaag in ons land voeren: die van de staatshervorming die ertoe moet leiden dat wij welzijn en welvaart van de toekomstige generaties veilig stellen: in Vlaanderen en in Wallonië.

Louis Ide is arts en senator voor N-VA.