Zesde staatshervorming zal zeker niet de laatste zijn

Vlaams Parlementsvoorzitter Jan Peumans gaf in zijn toespraak ter ere van de viering van veertig jaar Vlaams Parlement een antwoord op twee vragen: Wat heeft Vlaanderen met z’n parlement bereikt en wat is er de meerwaarde van?

Veertig jaar geleden opende toenmalig VU-senator Leo Elaut de eerste vergadering van de Cultuurraad voor de Nederlandse Cultuurgemeenschap, die – in de schaduw van de Belgische Kamer en Senaat – toen slechts een zeer beperkte bevoegdheid had over taal en cultuur. Elaut opende zijn toespraak met de profetische woorden: "De geschiedenis zet nooit een stap achteruit."

Taal en cultuur waren 40 jaar geleden de hoofdbekommernissen. Vandaag werkt het Vlaams Parlement met een begroting van meer dan 26 miljard en is het bevoegd voor Cultuur, Economie, Gezin en Armoedebeleid, Onderwijs, Landbouw, Visserij, Infrastructuur, Mobiliteit en Buitenlandse Handel. "Het parlement is het product van een droom over autonomie… Vandaag liggen de aspiraties hoger en waar die droom naartoe zal leiden, blijft een openstaande vraag… De zesde staatshervorming zal zeker niet de laatste stap zijn. Wij Vlamingen prediken immers niet zozeer de revolutie, maar staan voor evolutie… Steeds verdergaande autonomie was en blijft het streven", aldus Peumans.

In 1988 werden de bevoegdheden substantieel uitgebreid (Onderwijs, Openbare Werken, Mobiliteit) en vanaf 1995 (eerste rechtstreekse verkiezing en autonoom parlement) vergrootte de slagkracht van de Vlaamse deelstaat. In 1999 keurde het Vlaams Parlement vijf resoluties goed, die het referentiekader werden in het debat over de verdere staatshervorming. Jan Peumans riep op om de resoluties te evalueren en bij te sturen om zo een nieuw actueel referentiekader te ontwikkelen met het oog op een verdere verdieping van de staatshervorming. Tijdens de recente politieke impasse op federaal niveau is de meerwaarde van een eigen parlement voor Vlaanderen andermaal aangetoond. Streven naar autonomie heeft niets te maken met egoïsme, stelt de parlementsvoorzitter. "Alleen wie zich bewust is van zijn eigen cultuur kan andere culturen open tegemoet treden en leren appreciëren".

Peumans wees er ook op dat er wereldwijd 24 federale staten zijn. De veertigste verjaardag was daarom de gelegenheid om een colloquium te organiseren met de titel "Federalisme en regionalisme, iedere keer een ander verhaal?" (7 dec.). Daar lag de focus op het Duitse en Belgische (semi-)federalisme en het proces van 'devolution' in het Verenigd Koninkrijk. Peumans verwees ook naar Italië en Spanje, "waar Basken en Catalanen over een benijdenswaardige fiscale autonomie beschikken". Hij riep de Waalse landgenoten op om ook hun autonomie verder uit te diepen en via een diepgaande hervorming te komen tot een confederale staat, waar de deelstaten meer beleidsruimte krijgen. "Een moeilijk, maar noodzakelijk proces… "

Ondertussen zal het Vlaams Parlement "geen recuperatie van regionale bevoegdheden dulden" en wordt het tijd om werk te maken van de uitvoering van artikel 35 van de Grondwet (slechts uitdrukkelijk toegewezen bevoegdheden voor de federale overheid. Alle andere door het regionale niveau te behartigen), besloot Peumans.

_{Sfeerbeelden van de plechtige zitting, info over de publicatie Van een unitair naar een federaal België: 40 jaar beleidsvorming in gemeenschappen en gewesten (1971–2011), bijdragen van sprekers op het colloquium en toespraak Jan Peumans bij de ontvangst van ambassadeurs: http://www.vlaamsparlement.be/vp/index.html}