Ook de onderkant van de arbeidsmarkt is belangrijk

‘Inclusieve ondernemers’ bieden werk aan werkzoekenden met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Ze verdienen van het beleid dan ook een goede omkadering. Staatssecretaris Elke Sleurs, bevoegd voor Gelijke Kansen, Personen met een beperking en Wetenschapsbeleid, draagt daartoe een stevig steentje bij. Zo verleent zij volop steun aan ‘Intellectual Disabilities at Work’ (ID@Work), een wetenschappelijk onderzoeksproject naar én met werknemers met een verstandelijke beperking.

In het kader van dat onderzoek nemen Antwerp Management School en HEC Management School twee mensen met een verstandelijke beperking in dienst. Als junior wetenschappelijk onderzoeker zullen zij helpen bij het opstellen van aanbevelingen om de inclusie van werknemers met een verstandelijke beperking op de werkvloer te bevorderen.

Ik juich het initiatief volmondig toe. Ook deze mensen verdienen hun plaats op de arbeidsmarkt. Waarom geven we hen dan zo weinig kansen? Ik kan geen geldige reden bedenken, integendeel. Arbeidsplaatsen raken maar niet ingevuld, terwijl duizenden mensen op zoek zijn naar een job. Een grote groep daarvan is prima in staat te werken en wil ook graag deelnemen aan het arbeidsproces. Maar ze worden al te vaak vergeten. Het gaat om mensen die door een kleine handicap of wegens een bepaalde levensfase vaak buiten beeld blijven en een achterstand ervaren op de arbeidsmarkt.

Op Vlaams niveau wordt de begeleiding nog concreter met het Sterpunt Inclusief Ondernemen. Dat ondersteunt de Werkplekarchitecten bij de loopbaanondersteuning van personen met een kwetsbare arbeidsmarktpositie. De organisatie begeleidt mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt naar een reguliere job. Ze creëert bovendien bewustwording en een draagvlak voor de inclusieve arbeidsmarkt, met een bijzondere focus op werkgevers. Dat laatste is zeer belangrijk: de wil en de daadkracht bij de werkgevers moeten er zijn, zonder te veel verplichtingen en regelgeving.

Een inclusief ondernemer biedt werkgelegenheid aan werkzoekenden met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Mijn voedingsbedrijf Damhert Nutrition is zo’n onderneming. Het ondertekende als allereerste bedrijf het lidmaatschapscharter van het Sterpunt Inclusief Ondernemen. Er werken bij ons al drie mensen met een beperking en we nemen regelmatig een stagiair uit het buitengewoon secundair onderwijs in dienst.

Tijdens de schooljaren wordt veel geïnvesteerd in jongeren van het buitengewoon secundair onderwijs, en die investering is absoluut de moeite waard. Maar eenmaal op de reguliere arbeidsmarkt, worden deze opengebloeide jongeren vaak vergeten. Voor hen moet er een aangepast format komen. In het gewone arbeidscircuit lopen ze verloren en in beschutte werkplaatsen worden hun kwaliteiten vaak niet ten volle benut. Ook deze mensen verdienen een nuttige plaats op de echte arbeidsmarkt. Het is aan de werkgevers om voor hen waardevolle arbeidsplaatsen te scheppen. Maar dan moeten die wel ondersteund en begeleid worden door de verschillende overheden.

Vertrekken vanuit talenten

Er wordt nog te vaak gedacht in termen van beperkingen en obstakels. Het idee dat mensen met een beperking of achterstand minder productief of ambitieus zijn is volledig verkeerd. We moeten hen durven te benaderen vanuit hun talenten in plaats van hun beperkingen. Die arbeidskrachten zijn vaak erg loyaal, hebben een relatief laag ziekteverzuim en scheppen cohesie in een team. Kortom, ze leveren een bijzondere en waardevolle bijdrage aan bedrijven.

Een inclusief arbeidsmarktbeleid heeft een goede omkadering nodig. Inclusief ondernemen moet van onderuit groeien, bottom-up, maar wel ondersteund door een coherent politiek beleid. Het Sterpunt Inclusief Ondernemen en ID@Work kunnen daarbij belangrijke bondgenoten zijn.

Naast de ondernemerswereld moet ook de politieke wereld warm worden gemaakt voor het inclusief ondernemen. Er moet een allesomvattend beleidskader komen en er moeten voldoende stimulansen zijn om bedrijven te prikkelen inclusief te ondernemen. Want als we daadwerkelijk de arbeidsparticipatie van mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt willen vergroten, moeten we maken dat dit mogelijk is. Dat kan door werkgevers te ondersteunen en te beschermen. Dat is de eerste voorwaarde die we moeten realiseren. Want zij zijn het die het sociaal engagement moeten tonen en mogelijkheden moeten creëren voor die mensen.