Homeopathie: pas de wet aan in functie van de patiëntveiligheid

Het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg zegt in een recente en ophefmakende studie dat de werkzaamheid van homeopathie beperkt blijft tot een placebo-effect. Met mijn jarenlange ervaring als apotheker durf ik te stellen dat er bij de uitvoering van de wet Colla bijkomende maatregelen moeten worden genomen voor de patiëntveiligheid.

Volgens de studie bevatten homeopathische middelen geen werkzame stoffen. Helemaal onschuldig is dat niet. Er schuilt zelfs een reëel gezondheidsrisico in voor patiënten die zich wenden tot homeopaten. Ook al baat het niet, schaden kan het wél.

Twintig procent van de homeopaten heeft geen enkele medische of paramedische opleiding genoten, terwijl enkel artsen opgeleid zijn om een medische diagnose te stellen. Ze beschikken daarvoor over een arsenaal aan onderzoekstechnieken en –technologieën.

Homeopaten die geen artsenopleiding hebben genoten, zijn dus niet in staat om een diagnose te stellen op een manier die beantwoordt aan de huidige wetenschappelijke inzichten.

Het gevaar schuilt in het valse veiligheidsgevoel dat homeopathische behandeling kan oproepen. Patiënten die voor een homeopathische behandeling kiezen, gaan er van uit dat hun aandoening doeltreffend wordt behandeld. Omdat heel wat homeopaten geen medische opleiding hebben gevolgd, is de kans niet denkbeeldig dat onderliggende aandoeningen niet worden herkend, waardoor een noodzakelijke klassieke medische behandeling niet of te laat wordt opgestart. De gevolgen voor de patiënt zijn dan vaak niet te overzien. De maatschappelijke kost evenmin.

Onvoldoende waarborgen
De wet biedt weinig bescherming. Volgens de wet Colla mag de homeopaat enkel behandelen nadat de patiënt zich heeft aangeboden met een recente schriftelijke diagnose van een arts. De patiënt kan hieraan verzaken als hij dit schriftelijk bevestigt bij de homeopaat. De patiënt krijgt hier dus een grote verantwoordelijkheid, ook al is hij niet altijd goed geïnformeerd.

Daarnaast stelt de wet dat de homeopaat alles in het werk moet stellen opdat zijn patiënt niet verstoken blijft van een noodzakelijke klassieke medische behandeling, die tijdig wordt opgestart. Voor een niet-medicus kan het niet altijd even gemakkelijk zijn deze nood te herkennen. De waarborgen voor de patiëntveiligheid die de wet nu voorziet, zijn dus ontoereikend.

De wet Colla dateert van 1999. De volledige uitvoering ervan laat nog altijd op zich wachten. Dat er meer dan 12 jaar overheen is gegaan, bewijst dat er een moeilijk debat moet worden gevoerd met heel wat betrokkenen.

Beleidsmakers moeten duidelijke keuzes maken: ofwel reglementeren ze de niet-conventionele therapieën niet, ofwel doen ze dat eindelijk wel op een behoorlijke manier met als enig uitgangspunt: het maximaliseren van de patiëntveiligheid. Ik kies voor dat laatste, want door niets te doen bewijzen we de patiënt en de gemeenschap geen dienst.