De Belgische progressieve censuur

Zelfspot zou sommigen in de cultuursector sieren. 

Johan Swinnen werkt drie jaar aan de voorbereiding van het project Portrait imaginé de la Flandre. De tentoonstelling zou vanaf 24 mei in het fotografiemuseum van Charleroi lopen, en er zou een boek bij gepubliceerd worden. Aan de hand van 175 prenten van evenveel fotografen zou dit taalgrensoverschrijdend initiatief een beeld schetsen van 175 jaar fotografie in Vlaanderen.

Dit verhaal speelt zich wel degelijk af in 2014 en toch: het project Portrait imaginé de la Flandre van curator Swinnen - professor kunstwetenschappen, gewaardeerd auteur en curator van de fototentoonstelling over Germaine Van Parijs in het FoMu Antwerpen - wordt afgevoerd omdat de initiatiefnemer geassocieerd is met de N-VA en deel uitmaakt van het N-VA-filmpje #24 over cultuur. Wie dacht ook alweer dat dit soort censuur niet meer voorkwam of ten minste niet meer getolereerd zou worden?

Bob Dylan

Wat loopt er hier fout? De kracht en morele waarde van een maatschappij wordt goed gereflecteerd in de kwaliteit van het publiek debat en van de realisaties op het terrein. Zonder realisaties (tentoonstellingen, voorstellingen, optredens, publicaties, et cetera) geen credibiliteit, geen creativiteit, geen visie, geen enthousiasme. Maar initiatieven in de culturele sector kunnen toch geen voorrecht zijn waarvan een bepaalde strekking wordt uitgesloten?

In de meeste landen komt de artistieke creativiteit meestal uit het in vraag stellen/spotten met/afbreken van het bestaande (creative destruction) - met andere woorden van de smaak van de bourgeoisie en machthebbers. Maar in Vlaanderen is het in vraag stellen van bestaande verhoudingen voor sommigen blijkbaar een reden om uit het culturele circuit gestoten te worden. Deel uitmaken van een partij die opkomt als tegenmacht, is voldoende om openlijk geboycot te worden!

Organisatoren van de tentoonstelling worden onder druk gezet door mensen die elders hun gehechtheid aan de vrije meningsuiting van de daken schreeuwen. Juist mensen die extra open zouden moeten staan voor vernieuwing, gaan in de kramp. Gebrek aan maturiteit en zelfvertrouwen? Inwendige armoede?

Een beetje meer kritische reflectie en zelfspot zou sommigen in de cultuursector sieren en dat mag echt wat verder gaan dan een opgeheven middenvinger naar politiek andersdenkenden.

Eens luisteren naar 'Talkin' John Birch Paranoid Blues' van de jonge Bob Dylan zou ook niet slecht zijn. Politieke paranoia is blijkbaar geen voorrecht van communistenvreters. Dylan dacht toen dat 'progressief' en 'censuur' begrippen waren die elkaar uitsloten. Hij dwaalde.