Artsen zonder limieten

De humanitaire organisatie 'Artsen zonder Grenzen' is bekend. In het Franstalige landsgedeelte is men stilaan 'Artsen zonder Limieten' aan het kweken. En daar is niets humanitairs aan.

In tegenstelling tot de Vlaamse universiteiten leven de Franstalige universiteiten de contingentering, het aantal artsen en tandartsen dat wordt toegelaten, niet meer na. En dat heeft uiteraard gevolgen, niet in het minst voor Vlaanderen.

Uit het antwoord van minister van Volksgezondheid Laurette Onkelinx (PS) op een schriftelijke vraag van ondergetekende, blijkt immers dat Vlaanderen dreigt gestraft te worden voor de Franstalige inertie om een ingangsexamen in te voeren en op die manier het aanbod van artsen in de hand te houden. De Franstaligen passen nu het ‘lissage-systeem’ toe. Dat betekent dat afgestudeerde artsen in overtal, die normaal geen Riziv-nummer meer kunnen krijgen, toch worden geregulariseerd. Ze nemen in feite de nummers van de volgende jaren. Een schoolvoorbeeld van het vooruitschuiven van de problemen naar later.

Ik stelde de vraag aan de minister opdat iedereen het hoog aantal nieuw ingeschreven studenten aan de Franstalige universiteiten kon vernemen. Vorig jaar begonnen ongeveer 3 400 jongeren aan een opleiding geneeskunde aan de Franstalige universiteiten. In de Vlaamse gemeenschap slaagden 'slechts' 999 deelnemers in de toegangsproef geneeskunde. Het kan dus in de toekomst nog erger worden.

Gladstrijken
Het medische vakblad De Specialisten schreef dat de overheid de jongste jaren systematisch het toegelaten aantal artsen verhoogde, maar dat dit nog niet volstond. Daarnaast werd ook nog eens de fameuze 'lissage' (dat letterlijk gladstrijken betekent) ingevoerd voor de overtallige en overwegend Franstalige geneeskundestudenten. Dit is een beslissing van alle partijen die nog steeds in de regering van lopende zaken zitten. De ‘lissage’ werd tersluiks ingevoerd toen in 2008 de N-VA van de onderhandelingstafel werd verdreven.

Volgens het blad leidt dit systeem vooral tot een tekort aan Vlaamse artsen. Uit de cijfers voor de periode 2004-2009 blijkt immers dat er globaal genomen 315 Vlaamse artsen te weinig zijn. Bij de Vlaamse huisartsen loopt dat tekort zelfs op tot 394. Maar in de Franse Gemeenschap is er een cumulatief overschot van 92 artsen. Dat heeft dan vooral te maken met een flinke overschrijding van het aantal specialisten, want ook in het Franstalige landsgedeelte zijn er nog 87 huisartsen te weinig. Al dat ‘gladstrijken’ helpt dus niet eens voor een herstel van de eerstelijnsgeneeskunde. Daar komt nog eens bij dat sinds 2004 ook aan 1 116 buitenlandse artsen, vooral specialisten, Riziv-nummers werden toegekend. We zwijgen dan nog over de door de FOD Volksgezondheid erkende (Roemeense) artsen die zonder Riziv-nummer aan de slag zijn.

Geen probleem?
Blijkbaar is dat voor de minister van Volksgezondheid geen probleem. In haar sussende antwoord zei mevrouw Onkelinx dat er "geen aanwijzingen zijn voor een mogelijk effect van aanbodgestuurde medische overconsumptie. Alleszins zal het minimaal zijn. Voor het gros van de medische activiteiten en specialismen zijn er geen aanwijzingen dat artsen onnodige prestaties uitvoeren die het budget nodeloos belasten."

Nochtans zijn de nadelige gevolgen van een overaanbod van artsen al decennia bekend. Als er te veel artsen zijn, is de kans groot dat sommigen te weinig patiënten zien en dus te weinig ervaring opdoen. Dat kan een gevaar zijn voor de kwaliteit. Anderzijds hebben die artsen de neiging om de patiënten aan te zetten tot overconsumptie. Je kunt een patiënt ook elke week laten terugkomen als je toch niet veel te doen hebt. Dat zal de kosten van de gezondheidszorg, die nu al niet gering zijn, mogelijk nog verhogen. Maar dat gebeurt niet bij ons, zegt minister Onkelinx.

Vlaanderen neemt al meer dan tien jaar zijn verantwoordelijkheid door de voorgeschreven contingentering wel toe te passen. Er worden inspanningen gedaan om een evenwicht te vinden tussen een efficiënte en een financieel haalbare gezondheidszorg. Het is uitermate storend dat Vlaanderen ondanks die inspanningen en via de omweg van de ‘lissage’ op termijn gestraft zal worden voor de Franstalige inertie.

Volgens de minister is er niets aan de hand. Het jaarverslag 2009 van de Planningscommissie medisch aanbod leert haar wel dat bij ongewijzigd beleid het huisartsentekort in de Franse gemeenschap zal zijn weggewerkt in 2018, maar in de Vlaamse Gemeenschap nog steeds niet. Ze zei er niet bij hoe groot het overaanbod van specialisten dan zal zijn.